Sosyal Medya Uygulamalarında LGBT ve Hashtag Aktivizmi

LGBT hareketi sosyal medyanın sunduğu fırsatlar sayesinde ulusal ve uluslararası ölçekte güçlenerek görünürlüğünü artırdı. Bu yazıda, sosyal medyada LGBT görünürlüğü ve temsili konusunu ele alarak, LGBT hareketinin sosyal medyadaki etkisini, dijital platformlardaki politikalarını inceleyeceğiz.

Sosyal Medyada LGBT Görünürlüğü ve Temsil

Dijital platformlar, LGBT topluluğunun ulusal ve uluslararası ölçekte daha fazla görünürlük ve etki kazanarak önemli bir güç elde etmesinde büyük rol oynuyor. Bu hareketin dijital platformlardaki yükselişi ise birkaç temel unsura dayanıyor: 

1. Facebook, Instagram, X (eski adıyla Twitter), YouTube ve TikTok gibi platformlar, dünya genelindeki LGBT topluluklarını birbirine bağlayarak küresel bir dayanışma ağı sunuyor.
2. Haziran ayında “#pride2024” etiketi ile yapılan paylaşımlar gibi yılın belirli dönemlerinde gerçekleştirilen hashtag çalışmaları, LGBT topluluğunun taleplerinin hızlı bir şekilde yayılmasını ve geniş bir kitleye ulaşmasını sağlıyor.
3. LGBT topluluğu üyeleri çevrim içi platformlarda bir araya gelerek birbirlerini destekleme ve örgütlenme imkanı buluyor. 
4. Dünyaca ünlü bazı markalar, Onur Ayı’nda gökkuşağı logoları kullanarak veya LGBT temalı kampanyalar düzenleyerek sosyal medyada hareketin görünürlüğünü artırıyor.

Sosyal Medya Platformlarının LGBT Politikası 

Facebook, Instagram, X, TikTok, YouTube gibi büyük platformlar, LGBT topluluğuna yönelik herhangi bir eleştirel fikri ayrımcılık ve nefret söylemi çerçevesinde değerlendiriyor [1]. Bu tür içerikler genellikle platformlardan kaldırılıyor. Paylaşımı yapan kullanıcılar uyarı alma, hesabın askıya alınması veya tamamen kapatılması tehdidiyle karşı karşıya kalıyor. Örneğin Instagram, LGBT hareketine yönelik eleştirel içerikleri “topluluk kurallarına aykırı” olduğu gerekçesiyle kaldırıyor. 

Sosyal medya uygulamalarında LGBT lehine yürütülen politikaların en son örneği “Kadın Nedir?” isimli belgeselin yayınlanma sürecinde kendini gösteriyor. Erkek ve kadın olmak üzere sadece iki cinsiyet olduğu gerçeğini izleyicilere aktaran belgesel, dijital platformlarda sansüre maruz kalmıştı. YouTube’da kısıtlama alan belgesel, X platformunda da yayından kaldırılmıştı. Sansür kararına başta sessiz kalan Elon Musk, gelen tepkiler nedeniyle belgeselin paylaşımına izin vermişti.

Sosyal medya şirketleri, LGBT karşıtı içerikleri sansürlemenin yanı sıra, harekete destek veren projeler de geliştirdi. Örneğin YouTube, LGBT'yi destekleyen YouTuber’ların videolarından oluşan özel videolar hazırladı. Hashtag’lerle desteklenen video çalışmalarında eşcinsel evliliklere destek ve Onur Ayı kutlama mesajları yer aldı [2].  

Bu yıl LGBT kuruluşu GLAAD tarafından yayınlanan sosyal medya karnesine göre, en “güvenilir” platformlar sırasıyla şöyle [3]:

• TikTok: %67
• Facebook: %58
• Instagram: %58
• YouTube: %58
• Threads: 51%
• Twitter: %41

TikTok'un en yüksek puanı alarak listenin başında yer alması, özellikle genç kullanıcı tabanı ve LGBT içerik üreticilerinin bu platformda aktif bir şekilde varlık göstermesiyle ilişkilendirilebilir. Twitter’ın listenin sonunda yer alması ise Elon Musk’ın platformu devralmasının ardından yaşanan politika değişikliklerine bağlanıyor. 

Bir Dijital Aktivizm Türü: LGBT Hashtag Kampanyaları

Hashtag aktivizmi, sosyal medyada belirli bir konuya dikkat çekmek amacıyla kullanılan bir dijital eylem şeklidir. Hashtag aktivizmine başvuran kullanıcılar, bir olay veya sosyal mesele hakkında farkındalık oluşturmak, toplumu bilgilendirmek ve destek toplamak amacıyla # (hashtag) işaretiyle başlayan ortak ifadeler kullanır. 

Örneğin, Onur Ayı (Pride Month) gibi dönemlerde LGBT topluluğu dijital platformlarda çeşitli kampanyalar yürütür. LGBT temalı hashtag kampanyalarında #LoveIsLove, #Pride2024 gibi hashtag'ler öne çıkarılarak, sosyal medyada LGBT görünürlüğüne dikkat çekilir.

Sosyal medya platformları, bu içeriklerin geniş kitlelere ulaşması için algoritmalarını bu tür içerikleri desteklemek adına optimize edebilir. İçeriklerin optimize edilmesi ise algoritmaların bu hashtag'lerle etiketlenmiş paylaşımları daha fazla kullanıcıya göstermek için ayarlandığı anlamına geliyor.

Örneğin, bir kullanıcı Instagram'da #Pride (#Onur) hashtag'iyle bir gönderi paylaştığında, Instagram'ın algoritması bu hashtag'i daha çok kişiye gösterebiliyor. Böylece LGBT temalı içerikler öne çıkarak daha fazla görünürlük kazanıyor. YouTube ve X uygulamaları da Onur Ayı için benzer yöntemler benimsiyor. 

LGBT karşıtı söylem içeren hashtag'ler veya içerikler ise homofobi, transfobi veya doğrudan nefret söylemi kabul edilerek sınırlandırılıyor. Bu durumda, kullanıcılar bu hashtag'leri aradığında ya hiç sonuç gösterilmiyor ya da yalnızca sınırlı sayıda içerik görünüyor. 

Kaynakça

[1] https://about.meta.com/actions/safety/audiences/lgbtq/policies 
https://support.google.com/youtube/answer/2801939?hl=tr&ref_topic=9282436 
https://www.tiktok.com/community-guidelines/tr/safety-civility#2 
https://help.x.com/tr/rules-and-policies/hateful-conduct-policy 
[2] https://www.youtube.com/embed/dtCyepuLt8Q
[3] “Social Media Safety Program” GLAAD, https://glaad.org/smsi/lgbtq-social-media-safety-program/. Erişim tarihi: 30 Eylül 2024.